İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri, nedenleri ve tedavisi

İdrar yolu enfeksiyonu genellikle (tüm idrar yolu enfeksiyonlarının yaklaşık %95’i), idrar yolundan mesaneye kadar ulaşan bakterilerin (çoğunlukla E.Coli bakterisi) neden olduğu bir enfeksiyondur. Enfeksiyon sadece mesanede görülürse “idrar yaparken yanma-sistit” eğer enfeksiyon böbreklere ve üst idrar kanalına yayılırsa bu duruma “piyelonefrit” denilir. İdrar yolları enfeksiyonlarında tedavisi kolay olan tür sistittir. İdrar yolu enfeksiyonunun en çok sık belirtisi, idrar esnasında ve sonrasında meydana gelen yanma hissidir. İdrar yolu enfeksiyonunun diğer belirtileri; sık idrara çıkma (veya idrara çıkma isteği), idrarın tam yapılmadığı hissi, karnın alt kısmında rahatsızlık ve şişlik hissi, bulanık ve ağır kokulu idrardır. İdrar yolu enfeksiyonları yanlış ve geç tedavi edildiğinde böbreklere, hemilelerde ise fetüse zarar verebilmektedir. Bu sebeple idarar yolu enfeksiyonlarının nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında kapsamlı bilgi sahibi olarak fayda görebilirsiniz.

İdrar yolu enfeksiyonu belirtileri

Aşağıdaki sayılan belirtiler idrar yolu enfeksiyonun en sık görülen belirtileridir:

Sık sık idrara çıkma
İdrarın tam yapılmadığı hissi
İdrara çıktıktan hemen sonra bile tekrar idrara çıkma isteğinin var olması
İdrara çıktığınızda ağrılı yanma hissi
Karnın alt kısmında şişlik, baskı ve rahatsızlık hissi
Pelvik bölgede ya da bel bölgesinde ağrılar
Bulanık idrar (bazı durumlarda kanlı idrar)
Ağır kokulu idrar

Aşağıda sayılan idrar yolu enfeksiyonu belirtileri ise acilen hekime baş vurmayı gerektirecek ciddi belirtilerdir.

Ateşiniz varsa
Mide bulantısı ve kusma görülüyorsa
Sırtın tek tarafında, kaburgaların alt bölgesinde ağrı varsa
Diyabet, böbrek rahatsızlığı ve bağışıklık sistemi zayıflığı varsa
65 yaşın üzerindeyseniz
Hamileyseniz

İdrar yolu enfeksiyonunda ne zaman doktora başvurmalı?

İdrarda yanma, sık idrara çıkma, idrar yaparken zorlanma, idrarın kanlı gelmesi, karın ve bel ağrısı, akıntı, idrar tutamama, ateşlenme, halsizlik idrar yolu enfeksiyonundan gözlenen klinik belirtilerdir. Bu durumda mutlaka bir doktora başvurmak gerekir. Şikayetler çok şiddetli değil ise ilk tedbir alınan sıvı miktarını arttırmaktır. Bol sıvı alımı daha fazla idrar yapımına neden olarak, idrarın süpürücü etkisi ile mikropların dışarıya doğru atılmasını sağlar. Normal idrar tahlilinin doktorlara oldukça önemli bilgiler verir ancak bazen yeterli olmadığından idrar kültürü de istenebilmektedir. Bu aşamada yapılacak en önemli yanlışlardan birisi hastanın bir doktor tarafından değerlendirilmeden kontrolsüz olarak antibiyotik kullanmasıdır. Yanlış kullanılan ilaçlar ileride daha büyük sorunlar yaratabilmektedir. Eğer enfeksiyonlar bir yıl içerisinde 3 veya daha sık oluyorsa o zaman altta yatan başka nedenlerin de araştırılması gerekebilmektedir.

İdrar yolları enfeksiyonunun nedenleri

Kadınların idrar yollarının dışarıya çok kısa bir kanalla açıldığını için dışarıdan mikropların girmesi daha kolaydır. Özellikle vajinal ve anal bölgede bulunan üropatojen olarak adlandırılan enterikbakteriler yukarı doğru idrar kanalı ve idrar torbasına kolaylıkla yayılabilmektedirler. Bu mikropların idrar torbasına girmesi ve çoğalması enfeksiyonların olmasına neden olur. Özellikle vücut direncinin azaldığı durumlarda bunlar daha sık oluşabilmektedir. Aynı şekilde havuz, deniz, sauna gibi ıslak ortamlar, cinsel ilişki, var olan bir genital akıntı gibi durumlar bu enfeksiyonların altta yatan diğer nedenleridir.

İdrar sistem, enfeksiyonları 4 gurupta incelenebilir:

a- İlk enfeksiyon
b- Tedavi edilememiş enfeksiyon
c- Bakteriyel devamlılık
d- Tekrarlayan enfeksiyon

İdrar sistemi enfeksiyonlarında, neden olan ajanlara çoğunlukla sindirim sisteminde rastlanır. %85 oranında sorumlu tutulabilecek E. Coli nin ardından sindirim sistemi ve çevre dokuda bulunan değişik bakteriler sıralanır. Lenf ve komşuluk yoluyla yayılımla birlikte nadir de olsa kan yoluyla yayılım sorumlu tutulabilir.

Pratikte en sık karşılaşılabilecek idrar sistemi enfeksiyonları akut sistit (idrar kesesi enfeksiyonu) ve akut pyelonefrittir (böbrek enfeksiyonu)

İdrar yolu enfeksiyonu: Sistit nedir – idrar yaparken yanma?

Basit bir üriner sistem enfeksiyonudur ve sıklıkla kadınları etkilemektedir. Kolay tedavi edilebilmeleri, böbrek hasarı ve bozukluklarına yol açmamaları nedeniyle tanı, klinik bulgular ve idrar tahlili ile konulabilir. Kesin tanı için idrar kültürü testi alınması gereklidir.

İdrar yaparken yanma
Sık idrar yapma
Ani idrar hissi
Gece idrara kalkma
Göbek altı ağrısı tanı koymada yardımcı olacak işaretlerdir.

İdrar incelemesinde lökosit, bakteri, bazen de mikroskop veya çıplak gözle görülebilecek kan olabilir. Üriner enfeksiyonlardan korunmak amacıyla bol sıvı alınması önerisi, ilaç kullanımı esnasında kullanılan antibiyotiğin idrardaki yoğunluğunu düşürmemek amacıyla normal miktarda sıvı alımı olarak düzeltilmeli, tedavi sonrası yine bol sıvı alımı teşvik edilmelidir. Bol sıvıdan kasıt; günlük idrar miktarının yaklaşık 2 litre olmasıdır ki ihtiyaç soğuk-sıcak mevsime göre değişebilir.

İdrar yolu enfeksiyonu: akut pyelonefrit nedir?

Bu tür bir enfeksiyonun tespit edilmesi halinde hastanın genel durumu da göz önünde bulundurularak hastaneye yatmasına karar verilebilir. Sıvı takviyesi, ikili antibiyotik tedavisi ve diğer desteklerle, oluşan tablo ortadan kaldırılır. İlaç tedavisi çoğunlukla iki hafta kadar devam ettirilir.Sistite oranla daha ağır ve acil bir tablodur. Böbrek toplayıcı sistemi ile birlikte idrar üreten doku kısmının da enfeksiyona katılması anlamındadır. Tek ya da çift taraflı yan ağrısı, hassasiyet, ateş (38-40 C) , titreme ve beraberinde sistite benzer şikayetler görülmektedir. Bulantı, kusma , iştahsızlık, halsizlik de eşlik edebilir. Ağrı bazen karın bölgesinde de hissedilebilir ve diğer karın içi organ bozukluklarıyla karışabilir.

Ateş, halsizlik, bulantı, kusma gibi belirtiler ortadan kalkıncaya kadar yatak istirahati yapılması iyileşmeyi hızlandıracaktır.

İdrar yolları enfeksiyonu tedavisi

İdrar yolu enfeksiyonu vakalarının yaklaşık %80’i antibiyotik tedavisine yanıt verir. Bu amaçla genellikle böbrekten atılan ve idrar yolu enfeksiyonlarından en sık sorumlu mikroorganizma olan E.Coli’ye karşı etkili antibiyotikler kullanılmaktadır. Ancak antibiyotik tedavisine başlamadan önce mutlaka idrar kültürü alınmalıdır. Ağrıyı gidermek amacı ile spazm çözücüler ve ağrı kesiciler kullanılabilir. Bol sıvı alımı mekanik temizlik yaparak tedavinin etkinliğini arttırır. Ayrıca, C vitamini, kızılcık suyu, vajinal östrojen, probiyotikler ve immunoprofilaksi tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonunu koruyucu olarak kullanılabilir. Genellikle basit idrar yolu enfeksiyonlarının tedavisinde 3 günlük tedavi rejimleri yeterli olmaktadır. Ancak 3 günlük bir tedavi sonrasında şikayetlerde azalma olmaz ise farklı mikropların olma ihtimaline ve bu mikropların hangi antibiyotiklere duyarlı olduğunun anlaşılabilmesi için idrar kültür testi sonucuna göre antibiyotik uygulanmasında değişiklikler yapılabilmektedir.

İdrar sistemi enfeksiyonlarında son 30 yıldır gelinen noktada;
1- Enfeksiyonun varlığı idrar kültürü testi yardımıyla kesin olarak saptanabilmekte, böylece etraftan mikrop bulaşmalarını önleyecek teknikler kullanılmaktadır.

2- Özellikle ciddi böbrek hasarına yol açan enfeksiyonların sindirim sistemine ait bakteriler nedeniyle gelişen tekrarlayan enfeksiyonlar olduğu ortaya konmuştur.

3- Özellikle kadınlarda sıkça görülen sık tekrarlayan idrar sistemi enfeksiyonlarında idrar yolu ve vajinal dokuda önemli miktarlarda bulunan sindirim sistemi bakterilerinin sorumlu oldukları bilinmektedir.

4- Bilinçsiz kullanılan antibiyotikler, sindirim sistemi bakterilerinin bulaşmasına ve direnç artışına yol açarak daha fazla bozukluk ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ayrıca bilinçsiz kullanımla mantar enfeksiyonlarına da davet çıkarılmaktadır.

5- Tekrarlayan idrar sistemi enfeksiyonlarında düşük doz koruyucu antibiyotik tedavisinin sindirim sistemi üzerinde olumsuz etkisi olmadığı gösterilmiştir. Bu enfeksiyonun tanısı doğru konmuşsa korunma %100 etkili olacaktır.

6- Ürolojik anormaliklerin ortaya konması önemlidir. Böbrekte taş, doğumsal anormallik veya üre yüksekliği söz konusu değilse daha rahat olunabilir.

7- Geniş etkili, vajinal ve sindirim sistemine olumsuz etkisi olmayan yeni nesil antibiyotikler elimizdeki güçlü silahlardır.

8- Basit ve tekrarlayan enfeksiyonun gelişim mekanizmasını bilmek, her yaş gurubu için daha iyi tedavi düzenleme olanağı yaratacaktır. Daha iyi tedavi, böbrek hasarından korunma anlamına gelecektir.

İdrar enfeksiyonu bitkisel tedavi

Uygulayacağınız bir kaç öneriyle enfeksiyonu önleyebilirsiniz. Öncelikle bakterilerin vücuttan daha hızlı atılmasını sağlamak için bol bol su içmelisiniz bu sayede bol idrara çıkarak idrarın mikropları süpürücü etkisinden faydalanabilirsiniz. Mesaneyi zorlayan kahve, alkol, asitli meyve suyu ve kafein içeren her türlü içeceği mümkün olduğunca azaltın. Evdeyken karnın alt kısmına ılık (sıcak değil) kompres yapmak mesanedeki basıncı ve genel rahatsızlık hissini hafifletecektir.

İdrar yolu enfeksiyonu için bir diğer önerisi ise kızılcık suyu. Kızılcık suyunun enfeksiyona karşı vücudu güçlendirir ve günlük olarak kızılcık suyu içmenin, idrar yolu enfeksiyonlarından koruma sağladığı yönünde bazı çalışmalar bulunmakta. Bu çalışmalarda, kızılcık suyunun özellikle sık enfeksiyon yaşayan kadınlarda etkili olduğu söylenmekte.

Kaynak:medikalakademi